شمیم امید

معروف‌ترین عکس او شاید همان عکسی است که او را برنده جایزه پولیتزر کرده، عکس دختری کوچک با لباس سبز که در حال گریه است و اطرافش جسد خانواده‌اش روی زمین افتاده‌اند.....

مسعود حسینی، برنده جایزه پولیتزر عکاسی سال 2012 می‌گوید نگاه کردن به عکسی که او را برنده کرده برایش کار دشواری است. مسعود حسینی متولد 10 دسامبر سال 1981 است و چند سالی می‌شود برای خبرگزاری فرانسه عکاسی می‌کند. او در کابل در زمان جنگ افغانستان و شوروی سابق به دنیا آمده، خانواده‌اش به ایران پناه آوردند و او در ایران بزرگ شد. او پس از پایان تحصلات دبیرستان عکاسی را شروع کرد و پس از حمله یازده سپتامبر به افغانستان بازگشت.  حسینی در چند سال اخیر با عکس‌هایش از فجایع انسانی که در افغانستان رخ می‌دهد به شهرت رسیده است، او از دوربینش به عنوان قلمی استفاده می‌کند که گزنده‌ترین انتقادها را نثار جنگ می‌کند. معروف‌ترین عکس او شاید همان عکسی است که او را برنده جایزه پولیتزر کرده، عکس دختری کوچک با لباس سبز که در حال گریه است و اطرافش جسد خانواده‌اش روی زمین افتاده‌اند.
گفت‌وگوی زیر بطور

تلفن

ی با حسینی که این روزها در آمستردام است انجام شد، او فارسی را روان با لهجه شیرین افغانی صحبت می‌کند.عکسی که شما را برنده جایزه پولیتزر کرده است، عکس بسیار تلخی است، احساس خود شما از بردن این جایزه معتبر چیست، خوشحال هستید؟واقعا پاسخ دادن به این سوال همیشه برایم دشوار بوده است. احساس متناقضی دارم. این عکس به عنوان عکس برتر انتخاب شده است و پس باید خوشحال باشم. مردم بیشتری این عکس را خواهند دید و بیشتر درمورد مسئله افغانستان آگاه می‌شوند. برای همین خوشحالم. دلم می‌خواهد مردم از داستان غمگین افغانستان مطلع شوند. اما از طرفی ناراحتم که این عکس مورد توجه قرار گرفته، چون دیدن عکس خیلی‌ها را ناراحت می‌کند. از وقتی این عکس روی رسانه‌ها رفت دیگر دوست ندارم بطور مستقیم به آن نگاه کنم، نمی‌توانم. می‌دانید تمام کشته‌شده‌های این عکس با دختری که لباس سبز به تن دارد و ترانه نام دارد ارتباط فامیلی داشتند. همین دیدن این عکس را سخت می‌کند. هم خوشحالم و هم ناراحت. این عکس به نظرم نماد خشونت، خون‌ریزی و بدبختی مردم افغانستان است.

نکته جالب اینجاست، که رسانه‌های دنیا به شدت درمورد این عکس و برنده شدن شما واکنش مثبت نشان داده‌اند و مرتب عکس را روی رسانه خود قرار می‌دهند، به نظرتان چه چیزی در عکس هست که موجب شده چنین مورد توجه قرار بگیرد.این عکس درواقع مظلومیت انسانیت در افغانستان را نشان می‌دهد. نشان می‌دهد که چه بلایی دارد بر سر انسانیت می‌آید. نشان می‌دهد کسانی که هیچ ربطی به سیاست ندارند قربانی می‌شوند. این عکس در مراسم عاشورا گرفته شده، در یک مراسم مذهبی. می‌دانید که کشتار را وهابی‌ها انجام دادند. متاسفانه این تفرقه همان چیزی است که فکر غربی‌ها را مشغول کرده و فکر می‌کنند مشکل بعدی در افغانستان همین تفرقه خواهد بود. آنها می‌خواستند دموکراسی را وارد افغانستان کنند اما نشد. حالا هم می‌گویند اگر افغانستان را رها کنیم وضعیت بدتر می‌شود. اتفاقات اینچنینی سوژه‌ای شده برای غرب. حالا این وظیفه مطبوعات است که برای ایجاد دموکراسی با نمایش بخش منفی وقایع سعی کنند راه حلی پیدا کنند. مطبوعات سعی می‌کنند این عکس را زنده نگه دارند تا شاید بفهمند کجا اشتباه رخ داده و افغانستان اینی شده که امروز است و آینده‌اش چیست.

عکس مسعود حسینی که برنده جایزه پولیتزر شد
تجربه عکاسی در افغنستان دچار بحران چطور است، هر لحظه خطر در کمین شماست.تجربه سختی است. به هر حال این ها مردم من هستم و من وظیفه‌ام است وضعیت آنها را به تصویر بکشم. آن ها مظلومانه در حال کشته شدن هستند و همه دنیا کشور را زیر تاخت و تاز خود قرار داده‌اند. همیشه وقتی درمورد مسئله عکاسی در افغانستان صحبت می‌شود، من به همان روز عکاسی از ترانه برمی‌گردم. قلبم شروع به تپیدن می‌کند. به نظرم کار هر روز خطرناک‌تر می‌شود، دستم موقع عکاسی می‌لرزد. هنوز هم شب‌ها کابوس می‌بینم. می‌دانید ترانه هم تا مدت‌ها تقریبا هر شب کابوس می‌دید. منم همان حس را دارم. حس می‌کنم همه چیز دارد نابود می‌شود و با خودم می‌گویم چرا اینطور شده است، چرا کشورم اینچنین است، چرا؟

کودکان در عکس‌های شما، اغلب سوژه اصلی هستند. چرا چنین تاکیدی روی کودکان دارید؟در جامعه‌ای که در خشونت غرق شده است، قربانی اصلی کودکان هستند. کسانی که هیچ دخالتی ندارند و بیگناه هستند. تلاش من این است که سعی کنم این مظلومیت را نشان دهم. تا همه دنیا شاهد این مظلومیت باشند. به مردم بگویم ببینید نتیجه سیاست‌بازی چیست. این کودکان حتی اگر جان سالم هم به در ببرند آینده خوبی ندارند. فقر، کشته شدن عزیزان و رنجشان از یاد آن ها نمی‌رود. این اتفاق خیلی مظلومانه است. افغانستان نماد مظلومیت انسانیت است و هیچکس به فکر این انسانیت نیست. ما در این دنیای شش میلیاردی تنها هستیم، خیلی تنها. تنهاتر هم می‌شویم. متاسفانه خودمان هم مقصر هستیم، چون نتوانستیم یک ملت بشویم، نتوانستیم یکپارچه شویم. قدرت این کار را هم دیگر نداریم چون خیلی ضعیف شده‌ایم. تلاش من این است که نشان دهم کودکان چقدر مقدس هستند و اگر کودکی اذیت می‌شود پس همه محکوم می‌شوند.

به عنوان سوال آخر، از مردمی که عکس‌های شما را می‌بینند چه انتظاری دارید، دوست دارید به چه چیز فکر کنند؟ انتظار کار یا واکنش خاصی ندارم. فقط خودشان قضاوت کنند ببینند چه اتفاقی دارد می‌افتد. سعی کنند دلیل این اتفاقات را پیدا کنند. ببینند مقصر اصلی در این کشته شدن‌ها و تکه تکه شدن‌ها کیست. اگر به نتیجه برسند می‌توانند کمک کنند.